همانند سال‌های گذشته، امسال نیز مسئولان وزارت بازرگانی و اتحادیه‌های صنفی نسبت به برپایی نمایشگاه فروش بهاره اقدام کردند. همچنین اجرای طرح فروش فوق‌العاده راهکار دیگری است که در چند سال اخیر برای کنترل قیمت کالاهای شب عید مورد توجه قرارگرفته است.
ترسیم این شیوه مشارکت اتحادیه‌های صنفی و وزارت بازرگانی در کنار وعده‌های مکرر مسئولان برای کنترل قیمت و عرضه کالاهای عرضه شده در این نمایشگاه‌ها، خریداران کم درآمدی را به مکان‌های نه چندان مناسب بر پایی نمایشگاه بهاره کشانده تا کالاهایی با قیمت و کیفیت مناسب تهیه کنند اما به راستی این بازار امن تا چه حد واقعی و قادر به تامین نیاز مراجعه‌کنندگان است.
نگاهی گذرا در چند روز برپایی این نمایشگاه‌ها، نشانگر توجه صرف به جنبه روانی و بعد تبلیغاتی این اقدام است، جایی که بیشتر مراجعه‌کنندگان با دستان خالی و خستگی ناشی از نبود امکانات مناسب برای برپایی چنین مراکز فروشی به ناچار دوباره راهی بازارهای سطح شهر می‌شوند.
اما مسئولان به تکرار وعده‌ها و نظارتی کمی و کیفی در این مراکز تاکید می‌کردند.امسال نیز وزارت بازرگانی با همکاری اصناف و مجامع امور صنفی تولیدی و توزیعی برگزاری نمایشگاه‌های فروش بهاره را برای عرضه مستقیم کالا با قیمت و کیفیت مناسب مورد توجه قرار داد و براین اساس برپایی نمایشگاه در 3نقطه شهر تهران و20 محل در استان تهران در نظر گرفته شد تا به نیاز مردم در روزهای پایانی سال به بهترین شکل ممکن پاسخ داده شود.
مقرر شد تا در این نمایشگاه‌ها که از ساعت 9 صبح تا21 پذیرای بازدید‌کنندگان است، محصولات مورد نیاز شب عید مردم مانند کیف و کفش، پوشاک، مواد غذایی، آجیل و خشکبار، شیرینی، پارچه و پرده، لوازم و لوازم خانگی، میوه و مرکبات و مواد پروتئینی با قیمت و کیفیت مناسب، عرضه شود.
نمایشگاه‌های فروش بهاره تهران درحالی بر پا شد که قبل از آن و از دهم اسفند ماه تعداد زیادی نمایشگاه در سراسر کشور شروع به کار کرد و با آغاز به کار نمایشگاه‌های تهران و بقیه نمایشگاه‌ها در سایر استان‌ها، تعداد نمایشگاه‌های فروش بهاره در سراسر کشور به 280 نمایشگاه در بیش از 260 شهر و بیش از 18 هزار و 500 غرقه رسید.
این حجم برپایی نمایشگاه‌های عرضه مستقیم درصورت وجود نظارت و رعایت 2 عامل کیفیت و قیمت مناسب قادر به تامین نیاز بیشتر مردم به ویژه اقشار کم درآمد در روزهای پایانی سال است اما به راستی این نمایشگاه‌ها تا چه حد قادر به پاسخگویی به این نیاز بوده است؟
از حرف تا عمل
در حالی که وعده‌های مسئولان برای تامین هرچه بهتر مایحتاج شب عید مردم هر روز پررنگ‌تر می‌شود، با مراجعه مردم به این محل‌ها وعده‌های داده شده به تدریج رنگ می‌بازد؛ نمایشگاه‌هایی که در سال گذشته نیز قادر به تامین مایحتاج شب عید مرد م نبود اما با این وجود معاون بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی در نشست خبری ابتدای امسال خود در مقابل دیدگاه‌های خبرنگاران با استناد به آمار این وزارتخانه از عملکرد نمایشگاه‌های فروش بهاره در سال 85 دفاع کرد، کاری که قطعا در سال آینده نیز انجام خواهد شد.
اما نگاهی گذرا به نمایشگاه‌های فروش بهاره در سطح شهر تهران بیانگر محقق نشدن این وعده‌ها و نارضایتی مراجعه‌کنندگان بوده است. نابسامانی قیمت و کیفیت و عرضه نشدن برخی کالاها مانند مواد پروتئینی که پیش از این از سوی وزارت‌جهاد کشاورزی وعده داده شده بود، موجب شد تا نمایشگاه‌های فروش بهاره به مراکزی سرد و بی‌روح تبدیل شده و اغلب مشتریان با دست خالی برای تامین نیازهای شب عید خود راهی فروشگاه‌های سطح شهر شوند.
پوشاک چینی با نشان داخلی
در نمایشگاه‌های فروش بهاره آنچه بیش از هرچیز موجب نارضایتی مشتریان شده است کیفیت نامناسب اجناس عرضه شده در این اماکن بود، کالاهایی که بارها وعده نظارت بر کیفیت و قیمت آن از سوی مجامع تولیدی و سازمان بازرگانی استان تهران داده شده بود.
در شرایطی بسیاری از کالاهای چینی بی‌کیفیت در نمایشگاه‌های فروش بهاره تحت لوای تولیدکنندگان داخلی عرضه می‌شد که پیش از آن معاونت بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی و نمایندگان مجامع تولیدی و توزیعی خبر از ممانعت از عرضه این کالاها در نمایشگاه داده بودند.
پوشاکی که با قیمتی به مراتب بیشتر از قیمت‌های سطح شهر به اسم تولید داخلی به مشتریان عرضه می‌شد، در واقع همان کالاهای بی‌کیفیت چینی است که در سطح شهر با قیمت‌های به‌مراتب کمتر به فروش می‌رسد.
همچنین بسیاری از تولیدکنندگان پوشاک خارج از فصل را در نمایشگاه عرضه می‌کردند به نحوی که نمایشگاه فروش بهاره به محلی برای عرضه اجناس بنجل با قیمت‌های به ظاهر نظارت شده تبدیل شده بود. حتی با پیگیری از مسئولان وزارت بازرگانی و اتحادیه‌های صنفی نیز پاسخی که توجیه‌کننده کیفیت بد کالاهای عرضه شده در نمایشگاه بهاره باشد دریافت نشد.
آجیل‌مشکل‌گشا یا مشکل آفرین
نمایشگاه فروش بهاره ارم یکی از مراکز برپایی مراکز عرضه مستقیم کالا بود که علاوه بر دارا نبودن کمترین امکانات رفاهی برای مشتریان، به محلی برای عرضه کالاهای بی‌کیفیت تبدیل شده بود.
در شرایطی که بارها وزارت بازرگانی و اتحادیه‌های تولیدی و توزیعی خبر از نظارت بر قیمت و کیفیت کالاهای عرضه شده در این محل با نصب نمونه کالا در غرفه محل فروش می‌دادند، آجیل و خشکبار عرضه شده در این نمایشگاه فاقد حداقل کیفیت لازم بوده وبا قیمت‌های سطح شهر عرضه شد.
به‌طور نمونه پسته اکبری به قیمت هر کیلو 7 هزارو 300 تومان و پسته کله قوچی به قیمت 6هزار و 500 تومان به فروش می رسید.
نکته قابل توجه آن است که مسئولان برگزاری نمایشگاه در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر فاسد بودن پسته عرضه شده در این نمایشگاه با وجود نصب نمونه کالا در سر در غرفه‌ها، خود به گلایه از صنف مربوطه پرداخته و اتحادیه ذی‌ربط را مسئول نظارت کیفی بر آجیل عرضه شده قلمداد کرده و حتی خبر از قصد خود برای عرضه نکردن آجیل و خشکبار به‌دلیل برخی تخلفات در سال‌های گذشته دادند.
با مراجعه به نماینده صنف و حتی ارائه نمونه پسته فاسد نیز نماینده صنف این مشکل را منحصر به یک غرفه قلمداد می‌کرد اما با ارائه نمونه‌های فاسد پسته از سایر غرفه‌ها خبر از برخورد و پیگیری متخلفان داد این در حالی است که مشتریانی که فاقد شناخت لازم از اجناس ارائه شده هستند، عملاً بیماری‌های بعدی مصرف این خشکبار تاریخ گذشته را به‌عنوان تحفه ناکار‌آمدی دست‌اندرکاران برپایی نمایشگاه، ضعف نظارت یا تبانی در عرضه کالاهای فاقد کیفیت برای خود و میهمانان به ارمغان برده و در واقع بیماری‌های بعدی، هدیه شب عید وزارت بازرگانی به مردم یعنی ولی نعمتان خود است.
از مواد پروتئینی خبری نیست
با وجود وعده‌های وزارت جهاد کشاورزی برای عرضه مواد پروتئینی در فروشگاه‌های عرضه مستقیم به نرخ دولتی، هنوز گوشت، مرغ و تخم مرغ به‌دلیل نابسامانی قیمت در برخی نمایشگاه‌های فروش بهاره مانند ارم عرضه نشد.
یکی از عرضه‌کنندگان ماهی در این نمایشگاه در پاسخ به این پرسش که چرا گوشت و مرغ با وجود وعده‌های قبلی در این نمایشگاه عرضه نمی‌شود، گفت: وزارت جهاد کشاورزی به وعده‌های خود برای عرضه گوشت مرغ و گوشت قرمز عمل نکرده و در زمینه قیمت به توافق نرسیدیم.
این شیوه سیاستگذاری موجب شده است تا اکنون قیمت مرغ تازه مجددا در برخی فروشگاه‌های سطح شهر به بیش از 2هزارو500 افزایش یابد.
با این وجود، کماکان وزارت جهاد کشاورزی از عرضه مجدد مرغ منجمد به قیمت هر کیلوگرم 1650 تومان و مرغ تازه به قیمت هر کیلوگرم 1850 تا 1950 تومان خبر می‌دهد.
این وزارتخانه در حالی فروشندگان مرغ تازه را ملزم به رعایت قیمت اعلام شده کرده است که مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران با اشاره به ضرورت توزیع مرغ منجمد و تازه برای تنظیم بازار، از تداوم روند کاهش عرضه مرغ تازه تا پایان اسفند ماه خبر داده است.
حسین مقدم‌نیا، نبود امکانات مالی در تامین دان یارانه‌ای را عامل افزایش قیمت مرغ قلمداد کرده و می‌گوید: عوامل نامساعد در جوجه‌ریزی و فراهم نبودن امکانات مالی در تامین نهاده‌های یارانه‌دار طبق طرح ساماندهی، موجب کاهش عرضه و افزایش قیمت مرغ تازه شده و این کاهش تولید و عرضه مرغ تازه تا پایان اسفند ماه ادامه خواهد یافت.
تداوم اختلافات در توزیع غرفه‌ها
مطابق روال هر ساله بر پایی نمایشگاه فروش بهاره، امسال نیز در برگزاری نمایشگاه اختلافات اساسی در زمینه هزینه 600 هزار تومانی و شیوه واگذاری و تعداد غرفه‌های واگذار شده به تشکل‌های تولیدی، توزیعی و تعاونی‌ها وجود داشته و مانند سال گذشته در نمایشگاه ارم، این‌بار در نمایشگاه حکیمیه حتی به نزاع و ز‌دوخورد متقاضیان غرفه منجر شد.
این روند موجب شده تا رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدی و خدمات تولیدکنندگان با انتقاد از تخصیص تنها 3 غرفه از 50 غرفه درخواستی به تعاونی‌ها به گلایه از نحوه تخصیص غرفه در نمایشگاه فروش بهاره بپردازد.
او می‌گوید: نمایشگاه فروش بهاره نباید صرفاً در انحصار بنکداران و صنوف باشد.
علیرضا مرادی از مسئولان درخواست می‌کند تا ترتیبی اتخاذ کنند که نمایشگاه‌های فروش بهاره به‌صورت انحصاری در اختیار کسی قرار نگرفته و تعاونی‌ها در این زمینه مورد بی‌مهری واقع نشوند.
